İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi'nden Prof. Dr. Gülşen Altuğ ve ekibi, petrolle kirlenmiş toprakların temizlenmesi için devrim niteliğinde bir yöntem geliştirdi. Yirmi yılı aşkın bir süredir devam eden araştırmada, Türkiye denizlerinden toplanan binlerce bakteri arasından petrolü besin olarak tüketen özel türler seçildi. Bu bakteriler, hem tek başlarına hem de birlikte kullanıldıklarında petrol kirliliğini etkili bir şekilde giderme yeteneği gösterdiler. Çalışma, sadece laboratuvar ortamında değil, sahada da başarılı sonuçlar verdi; 17. günde %90'a varan petrol giderimi sağlandı. Bu başarı, Körfez Savaşı sonrası Kuveyt'te Birleşmiş Milletler (BM) projesi kapsamında da kanıtlanmıştır. Geliştirilen yöntem, farklı toprak yapılarını ve kirlilik seviyelerini dikkate alarak her bölge için özel bir "biyolojik reçete" oluşturulmasını sağlıyor. Bu patentli teknoloji, İstanbul Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi ve Teknokent bünyesinde yerli bir ürün olarak geliştirilmiştir.

Çevre Dostu Bir Çözüm

Dünyada yaygın olarak kullanılan fiziksel, kimyasal ve mekanik petrol kirliliği temizleme yöntemleri ekolojik riskler taşımakta ve sınırlı kalmaktadır. Prof. Dr. Altuğ, biyolojik iyileştirmenin geleceğin yöntemi olduğunu ve uluslararası projelerde artık zorunlu hale geldiğini vurguluyor. Doğayı taklit eden bu yöntem, tonlarca petrolün çevreye saçıldığı alanlarda temizliği güvenli ve etkili bir şekilde gerçekleştiriyor. Deniz bakterilerinin çevresel değişkenlere karşı direnci, bu yöntemin başarısının en önemli faktörlerinden biridir. Denizin dinamik koşullarına adapte olan bu bakteriler, pH değişimi, tuzluluk ve sıcaklık dalgalanmalarına dayanıklıdır. Bu sayede, farklı coğrafyalarda ve koşullarda bile etkili sonuçlar elde edilmektedir.

Patentli Bir Teknoloji

Geliştirilen yöntem, İstanbul Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi ve Teknokent'te yerli bir ürün haline getirilmiştir. Bu çevre dostu teknoloji, uluslararası pazarda da rekabet edebilecek kapasiteye sahiptir. 3,5 milyon metreküp alanda toprak temizliği yapılması planlanmaktadır. Bu çalışmanın ön denemeleri İstanbul Teknokent'teki laboratuvarlarda gerçekleştirilmiş ve açık alanda reçetelendirme yapılmıştır. Her kirli alan için özel bir bakteri kombinasyonu, uygulama miktarı ve süresi belirlenerek etkili sonuçlar elde edilmektedir.

Yerli ve Özgün Bir Çözüm

Türkiye denizlerinden izole edilen bakterilerin tüm metabolik özellikleri tarandı. Başarılı olanlar, sıvı formda ilgili alanlara gönderiliyor. Prof. Dr. Altuğ, bu bakterilerin coğrafyaya özgü gelişmiş formlar olduğunu ve bu nedenle geliştirdikleri metodolojinin patent kapsamına girdiğini belirtiyor. Aynı tür bakteriler farklı coğrafyalarda farklı özellikler gösterdiği için bu özgün yaklaşım, petrol kirliliği ile mücadelede büyük bir adım olarak değerlendiriliyor. Proje, hem Türkiye'nin hem de dünyanın petrol kirliliği sorununa sürdürülebilir bir çözüm sunuyor.